رسانهها از ارکان اصلی توسعه جوامع مدرن هستند. در شهرستان ملکان، رسانههای مستقل همچون مبارکشهرنیوز، تلاش دارند با ارائه گزارشهای مستند و نقدهای سازنده، گامی در جهت تقویت شفافیت، آگاهی عمومی و پاسخگویی نهادها بردارند. با این حال، فضای رسانهای این منطقه با چالشهای متعددی مواجه است که میتواند بر عملکرد رسانههای حرفهای و اعتماد عمومی تأثیر بگذارد.
چالشهای پیش روی رسانههای مستقل: رسانههای مستقل با رسالت آگاهیبخشی و حفظ منافع عمومی، گاه با موانعی نظیر سوءتفاهم، فشارهای حقوقی و حتی پروندهسازی روبهرو میشوند. این چالشها، فعالیت حرفهای خبرنگاران را محدود کرده و پیامدهای زیر را به دنبال دارد:
1. کاهش فضای نقد و گفتوگوی سازنده در جامعه: خبرنگاران و رسانهها در شرایط محدودیت نمیتوانند بهراحتی مسائل و مشکلات را نقد کنند، که این امر مانع از رشد فرهنگی و اجتماعی میشود.
2. محدود شدن شفافیت و پاسخگویی نهادها: اگر رسانهها نتوانند بهصورت آزاد و مستقل عملکرد نهادهای عمومی را زیر نظر بگیرند، نظارت مردمی کاهش یافته و ممکن است سوءاستفادههای احتمالی افزایش یابد.
3. کاهش اعتماد عمومی به رسانههای قانونی: در فضایی که رسانههای مستقل تحت فشار قرار میگیرند، افکار عمومی بهسمت رسانههای غیررسمی و غیرمعتبر متمایل میشود.
نقش رسانههای غیرمجاز در تضعیف فضای رسانهای: فعالیت رسانههای غیرمجاز که بدون رعایت اصول حرفهای اقدام به اطلاعرسانی میکنند، یکی از چالشهای مهم فضای رسانهای شهرستان ملکان است. این رسانهها گاهی با انتشار اخبار نادرست یا غیرشفاف، عملکرد رسانههای معتبر را تحت تأثیر قرار داده و مشکلات زیر را ایجاد میکنند:
1. اختلال در جریان صحیح اطلاعرسانی:
انتشار اطلاعات غیرموثق، شایعات را گسترش داده و باعث سردرگمی مردم میشود.
2. کاهش اعتماد عمومی: فعالیت رسانههای غیرمجاز موجب کاهش اعتماد عمومی به کل فضای رسانهای، از جمله رسانههای مستقل و قانونی، میشود.
3. تضعیف فرصتهای شفافیت و نظارت: حضور این رسانهها میتواند توجه نهادهای نظارتی را از مشکلات واقعی به مسائل فرعی معطوف کند و فضای شفافیت را مختل کند.
تأثیر گزارشهای سوءگیرانه و غیرواقعی بر علیه رسانه های قانونی در عملکرد نهادهای امنیتی: مدیران برخی رسانههای غیرمجاز از ابزارهایی همچون ارسال گزارشهای نادرست به نهادهای امنیتی استفاده میکنند. این گزارشها، که اغلب بهقصد تخریب رسانههای مستقل و معتبر ارائه میشوند، میتوانند عواقب زیر را داشته باشند:
1. ایجاد سوءتفاهم میان نهادهای امنیتی و رسانههای مستقل.
2. کاهش اعتماد عمومی به عملکرد نهادهای امنیتی.
3. تضعیف نقش نظارتی رسانههای مستقل در جامعه.
برای پیشگیری از این مشکلات، ضروری است که نهادهای امنیتی با دقت و هوشیاری، گزارشهای رسیده را بررسی کرده و تنها بر مستندات واقعی تکیه کنند.
پیامدهای فعالیت محدود رسانههای مستقل: حضور پررنگ رسانههای غیرمجاز و همزمان فشار بر رسانههای مستقل، تأثیرات منفی گستردهای دارد، از جمله:
1. تضعیف رسانههای قانونی و مسئولیتپذیر: کاهش منابع و حمایتها از رسانههای مستقل، زمینه را برای فعالیت غیرحرفهای بازتر میکند.
2. کاهش نظارت عمومی بر عملکرد نهادها: رسانهها نقش مهمی در آگاهیرسانی عمومی دارند. محدودیت رسانههای مستقل، شفافیت را کاهش میدهد.
3. افزایش شایعات: خلأ اطلاعات معتبر، زمینهساز انتشار شایعات و اطلاعات غلط است که اعتماد عمومی را تضعیف میکند.
راهکارهایی برای تقویت فضای رسانهای:
برای ایجاد فضایی شفاف و قابلاعتماد، اقدامات زیر پیشنهاد میشود:
1. عمل به چارچوبهای قانونی حمایتی:
قوانین روشنی برای حفاظت از حقوق خبرنگاران و رسانههای مستقل وجود دارد تا فعالیت حرفهای آنها تضمین گردد. ضرورت دارد مسئولین مربوطه در شهرستان ملکان به این قوانین عمل نمایند.
2. برخورد قانونی با رسانههای غیرمجاز:
نهادهای مسئول باید با رسانههایی که بدون مجوز و اصول اخلاقی فعالیت میکنند، برخورد کرده و اخلاق رسانهای را ترویج دهند.
3. افزایش آگاهی عمومی:آموزش مردم در تشخیص منابع معتبر خبری میتواند اعتماد عمومی به رسانههای مستقل را تقویت کند.
4. تقویت زیرساختهای رسانههای مستقل:
فراهم کردن امکانات لازم و حمایت از فعالیت حرفهای رسانهها، آنها را در مسیر آگاهیبخشی توانمند میسازد.
رسانههای مستقل، بازوی توانمند جامعه در مسیر شفافیت و پاسخگویی هستند و باید از آنها حمایت شود. رفع چالشها و تقویت نظارت بر رسانههای غیرمجاز، به توسعه فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شهرستان ملکان کمک خواهد کرد. این اقدامات، نهتنها از منافع عمومی محافظت میکند، بلکه موجب گسترش اعتماد و انسجام در جامعه نیز خواهد شد.