آموزش به زبان مادری یکی از مسائل کلیدی در جوامع چندفرهنگی و چندزبانه است. در ایران، به دلیل تنوع زبانی و فرهنگی بالا، این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در مناطق ترک‌نشین و سایر مناطق بومی، آموزش به زبان مادری نه‌تنها می‌تواند کیفیت را افزایش دهد، بلکه نقش مهمی در حفظ هویت فرهنگی، اجتماعی و زبانی ایفا می‌کند. در ادامه، به فواید و لزوم آموزش به زبان مادری در ایران، به‌ویژه در مناطق ترک‌نشین، می‌پردازیم.
دانش‌آموزان وقتی در مدارس به زبان مادری خود آموزش می‌بینند، مفاهیم را بهتر و دقیق‌تر درک می‌کنند. زبان مادری، زبان تفکر و درک کودکان است و دریافت و درک اطلاعات جدید به این زبان، ساده‌تر و سریع‌تر صورت می‌گیرد. وقتی دانش‌آموزان در ابتدا به زبان مادری خود آموزش ببینند، آمادگی بیشتری برای فراگیری زبان‌های دیگر، مانند زبان رسمی کشور، خواهند داشت.
آموزش به مادری نه تنها یادگیری مطالب درسی را برای دانش‌آموزان آسان‌تر می‌کند، بلکه به افزایش اعتماد به نفس آن‌ها نیز کمک می‌کند. وقتی دانش‌آموزان به زبان مادری خود درس می‌خوانند، کمتر دچار استرس و استرس می‌شوند و انگیزه بیشتری برای ادامه تحصیل پیدا می‌کنند. این موضوع می‌تواند باعث کاهش ترک تحصیل در مناطق ترک‌نشین و سایر مناطق بومی شود.
زبان هر جامعه، یکی از پایه های اصلی هویت فرهنگی و اجتماعی است. در مناطق ترک‌نشین، آموزش به زبان ترکی می‌تواند نقش مهمی در حفظ و تقویت زبان و فرهنگ ترکی ایفا کند. با انجام آموزش به زبان‌های بومی، می‌توان از انقراض و نابودی این زبانها جلوگیری کرد و نسل‌های آینده را با فرهنگ و میراث زبانی منطقه آشنا ساخت. از طرفی، آموزش به زبان مادری به توسعه فرهنگی و انتقال ارزش‌ها و سنت‌های بومی نیز کمک می‌کند.
دانش‌آموزانی که به زبان مادری خود آموزش می‌بینند، احساس تعلق بیشتری به فرهنگ و هویت خود دارند. این تعلق خاطر می‌تواند به شکل‌گیری هویت اجتماعی و فردی قوی‌تر در آن‌ها منجر شود. در مناطق ترک‌نشین، آموزش به زبان ترکی می‌تواند به تقویت حس خودباوری و افتخار به هویت تُرک کمک کند. این موضوع نه‌تنها برای روابط فردی بلکه برای روابط اجتماعی و همبستگی‌های محلی نیز مؤثر است.
آموزش به زبان مادری گامی در جهت عدالت آموزشی است. در حال حاضر، بسیاری از دانش‌آموزان ترک‌زبان و سایر دانش‌آموزان بومی در ایران با مشکلاتی در سیستم آموزشی مواجه هستند. این مانع زبانی، گاه به نابرابری در آموزش و ایجاد فشار بر کودکان منجر می‌شود. آموزش به زبان مادری می‌تواند ایجاد فرصت‌های آموزشی برابر و کاهش تبعیض زبانی کمک کند و همه دانش‌آموزان را قادر می‌سازد تا به یکسان از آموزش بهره‌مند شوند.
طبق اصل 15 قانون اساسی ایران، استفاده از زبان های محلی و قومی در رسانه ها و آموزش این زبانها در مدارس و دانشگاه‌ها کاملا آزاد میباشد. اجرای این اصل در مناطق ترک‌نشین نه تنها به عنوان یک حق قانونی باید مد نظر قرار گیرد، بلکه از نظر اجتماعی و فرهنگی نیز بسیار مهم است. این اصل می‌تواند باعث افزایش رضایت و همراهی مردم با سیاست‌های آموزشی و به همگرایی اجتماعی شود.
همه ما باید خواستار اجرای اصل ۱۵ اساسی و آموزش زبان ترکی در مدارس و دانشگاه‌ها باشیم.