شهر ملکان با تمام پتانسیلهای اقتصادی و فرهنگی خود، سالهاست که با مشکلی اساسی روبهروست که مانع توسعه و پیشرفت آن شده است: کمعرض بودن خیابانهای اصلی مرکز شهر. این معضل نهتنها جریان زندگی شهری را مختل کرده، بلکه به مانعی جدی برای رشد اقتصادی و جذب سرمایهگذاری در بازار این شهر تبدیل شده است.
تأثیر کمعرض بودن خیابانها بر اقتصاد و بازار
بر اساس مشاهدات محلی، حدود ۳۰ درصد از مشتریان بازار مرکزی شهر به دلیل نبود فضای پارک مناسب، از خرید حضوری صرفنظر میکنند.
علاوه بر این، مغازهداران محلی از کاهش فروش و رقابتپذیری شکایت دارند. این مشکل زمانی پیچیدهتر میشود که در نظر بگیریم شهرهای اطراف با زیرساختهای بهتر، مشتریان بیشتری جذب کرده و سهم بازار ملکان را کاهش میدهند.
آثار اجتماعی و فرهنگی
خیابانهای تنگ و ناکارآمد، زندگی اجتماعی شهروندان را نیز تحت تأثیر قرار داده است. ازدحام، سر و صدا و نبود نظم شهری، کیفیت زندگی را کاهش داده و بسیاری از شهروندان را به سمت شهرهای بزرگتر سوق داده است. بهطور کلی، نرخ مهاجرت جوانان از ملکان به شهرهای بزرگ در سالهای اخیر افزایش یافته است.
نبود برنامهریزی دوراندیشانه در طراحی شهری
این مشکلات ریشه در تصمیمگیریهای گذشته دارند. خیابانهای ملکان بدون در نظر گرفتن رشد جمعیت و نیازهای آینده طراحی شدهاند. نمونههایی از شهرهایی مانند تبریز و ارومیه نشان میدهند که برنامهریزی شهری اصولی نهتنها مشکلات حملونقل را حل کرده، بلکه بازارهای محلی را به مراکز اقتصادی و تجاری مهم تبدیل کرده است.
راهحلها: بازنگری در اولویتهای شهری
۱. تعریض خیابانهای موجود:
اگرچه این اقدام هزینهبر است، اما تجربه شهرهایی مانند زنجان نشان داده که تعریض خیابانها میتواند دسترسی به بازار را تسهیل کرده و ترافیک را کاهش دهد.
۲. برنامهریزی اصولی برای توسعه آینده:
خیابانهای جدید باید با چشمانداز حداقل ۵۰ سال آینده طراحی شوند. بهعنوان مثال، شهرهایی که خیابانهایی با عرض استاندارد ۳۰ متر ساختهاند، امروز با ترافیک کمتری روبهرو هستند.
۳. ایجاد کمربندیهای شهری:
با احداث جادههای جایگزین و کمربندیها، میتوان فشار ترافیک را از خیابانهای مرکزی کاهش داده و بهجای بازسازی مداوم مسیرهای قدیمی، جریان حملونقل را بهینه کرد.
۴. توسعه سیستم حملونقل عمومی:
گسترش حملونقل عمومی (مانند تاکسیهای خطی و مینیبوسهای شهری) و استفاده از فناوریهای هوشمند برای مدیریت ترافیک میتواند وابستگی به خودروهای شخصی را کاهش دهد.
نقش مسئولان و جامعه محلی
توسعه شهری موفق در گرو همکاری مسئولان و مشارکت فعال شهروندان است. شهرداری و شورای شهر باید برنامههایی را برای آگاهیرسانی و جلب حمایت عمومی تدوین کنند. همچنین، کسبوکارها میتوانند با سرمایهگذاری در بهبود زیرساختهای محلی، به رشد بازار کمک کنند.
ملکان با تمام ظرفیتهای بالقوهاش، نیازمند بازنگری جدی در برنامهریزی شهری است. خیابانهای تنگ و ناکارآمد نباید به میراثی برای آینده تبدیل شوند. توسعه زیرساختها با رویکردی جامع و دوراندیشانه، نهتنها مشکلات فعلی را حل خواهد کرد، بلکه زمینهساز رشد پایدار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این شهر خواهد شد.
برنامهریزی امروز، پایهگذار شهری است که نهتنها مشکلات فعلی را برطرف میکند، بلکه نسلهای آینده را نیز از گرفتاریهای مشابه مصون میدارد.